1. Specjalistyczna Poradnia Psychologiczno-
Pedagogiczna Doradztwa Zawodowego i dla Dzieci z
Wadami Rozwojowymi
w Łodzi
AUTYZM - Z CZYM TO SIĘ JE ?
Kampania informacyjna w ramach
Światowego Dnia Wiedzy na Temat Autyzmu
2 kwietnia 2013
2. Autyzm to zaburzenie rozwojowe, zaczynające się zazwyczaj we
wczesnym dzieciństwie i trwające całe życie. Może objawiać się w
różny sposób i z różnym nasileniem u poszczególnych osób- wiele z
nich może bez większych trudności prowadzić w miarę “normalne”
życie, inne potrzebują intensywnej specjalistycznej terapii.
3. Mówiąc „autyzm” mamy na myśli całe
spektrum zaburzeń mieszczących się w tym
pojęciu, również zespół Aspergera.
4. Na pierwszy rzut oka dzieci z autyzmem
wyglądają tak, jak ich zdrowi koledzy, dlatego
często ich nietypowe zachowania i trudności
w komunikacji są odbierane jak brak
wychowania, niegrzeczność.
5. TRUDNOŚCI Z KOMUNIKACJĄ
werbalną i niewerbalną.
Dzieci z autyzmem często zaczynają mówić
dużo później niż ich rówieśnicy, zdarza się, że
nie mówią wcale, mimo, że rozumieją to, co
mówią inni. Wtedy pomocne są inne metody
komunikacji, jak np. piktogramy.
6.
7.
8.
9. Osoby z autyzmem często rozumieją
wypowiedzi innych osób tylko wprost,
dosłownie. Nie rozumieją żartów, sarkazmu,
powiedzeń i metafor. Dużą trudność sprawia
im odczytywanie gestów, mimiki twarzy, tonu
głosu.
np. zwrot “No pięknie…” wypowiadany
przez mamę ze zmarszczonymi brwiami
dziecko odbiera dosłownie.
10. Niektórym, pomimo dobrze rozwiniętej
mowy, trudno jest zrozumieć wzajemny i
naprzemienny charakter rozmowy, a ich
wypowiedzi przyjmują postać monologu (np.
na temat własnych zainteresowań) lub
mechanicznego powtarzania słów
wypowiedzianych przez rozmówcę
(echolalie).
11. TRUDNOŚCI Z INTERAKCJAMI SPOŁECZNYMI
Osoby z autyzmem często mają kłopoty z ekspresją
swoich emocji, a także z rozpoznawaniem i rozumieniem
emocji i uczuć innych osób.
Dlatego mogą sprawiać wrażenie obojętnych wobec
innych, zachowywać się nieadekwatnie, unikać interakcji
lub wręcz towarzystwa innych ludzi, nie rozumieć zasad i
norm panujących w społeczeństwie.
Dzieci często bawią się obok swoich rówieśników, nie
nawiązując bliższej relacji, współpracy.
12. Pomimo tych trudności osoby te często pragną
kontaktu z innymi ludźmi, ale nie wiedzą jak
nawiązać relacje.
W bezpośrednim kontakcie widoczny jest
również utrudniony, przelotny kontakt
wzrokowy lub jego brak.
13. TRUDNOŚCI Z WYOBRAŹNIĄ SPOŁECZNĄ
Osoby dotknięte autyzmem nie zawsze
potrafią odczytywać intencje innych ludzi,
przewidywać ich zachowanie, przypisywać im
punkt widzenia inny niż własny. Mają
trudności z rozpoznawaniem kłamstwa,
odgrywaniem ról, itp.
14. Przykład:
Dziecku pokazujemy
historyjkę, przedstawiającą
dwie dziewczynki- Sally i
Anne. Sally chowa swoją
piłkę do koszyka i wychodzi
z pokoju. Wtedy Anne
przekłada piłkę do pudełka.
Po chwili do pokoju wraca
Sally.
• Pytanie brzmi: Gdzie
Sally będzie szukać swojej
piłki?
15. Osoby zdrowe (dzieci od ok. 4 r.ż.) bez
problemu zrozumieją błędne przekonanie
Sally, że piłka znajduje się w koszyku.
Osoba z autyzmem zapewne będzie
przypisywać Sally własne informacje, a więc
odpowie, że Sally na pewno od razu zajrzy do
pudełka.
16. Podobnie w tym przypadku:
Mama daje Adamowi
pudełko z napisem
Smarties. Chłopiec jest
przekonany, że w
pudełku są cukierki.
Mama pokazuje mu, że
jest tam schowany
ołówek. Pyta syna, co
odpowie jego brat Billy,
kiedy pierwszy raz
zobaczy pudełko.
Przypomina Adamowi,
co on na początku myślał
o zawartości pudełka.
• Co odpowie Adam?
17. Problemy te wynikają z zaburzenia pewnej
wrodzonej umiejętności, tzw. teorii umysłu.
W autyzmie nie dochodzi do osiągnięcia
pełnej dojrzałości systemu odpowiedzialnego
za rozpoznawanie własnych stanów umysłu
oraz wnioskowanie przez analogię o stanach
umysłu innych ludzi.
18. NIE DOTYKAJ MNIE, CZYLI ZABURZENIA
INTEGRACJI SENSORYCZNEJ
Osoby autystyczne mają często nadwrażliwość lub też
niedowrażliwość w zakresie zmysłów. Oznacza to, że
odbierają świat inaczej niż zwykli ludzie.
Mogą np.:
Unikać kontaktu fizycznego z innymi lub preferować
silny dotyk.
19. Reagować gwałtowanie na dźwięki, zapachy,
światło, obrazy albo poszukiwać dodatkowych
bodźców w tym zakresie.
20.
21. W zachowaniu osób z autyzmem można
również dostrzec pewne nietypowe,
powtarzające się zachowania, mające
charakter “uspokajaczy” lub
dostymulowywania się, np. machanie rękami,
skakanie, ustawianie przedmiotów w pewnym
porządku. Zachowania te mają formę
przymusu i dla dziecka są trudne do
opanowania.
22. Osoby z autyzmem bardzo lubią schematy i
powtarzalność. Zapewniają im one poczucie
bezpieczeństwa i stałości. Nie lubią zmian,
nowych osób, miejsc, zaskakujących sytuacji.
23. Dzieci z autyzmem często mają tzw.
zdolności wysypkowe, czyli są bardzo zdolne
w jednej, wąskiej dziedzinie (zazwyczaj nauki
ścisłe), mają też nietypowe zainteresowania,
umiejętności i szeroką wiedzę na wybrane
tematy.
24. Topografia miast, rozkłady jazdy tramwajów,
mapy, plany, konstrukcje, liczby,….
Często tworzą niesamowite rzeczy
(Marcin S. z Łodzi, lat 6, plan miasta z kapsli)
26. ¤ stałość i przewidywalność (sporządzenie
planów dnia, lekcji, uprzedzanie o zmianach,
określanie czasu trwania aktywności)
¤ komfort sensoryczny
(ograniczenie ilosci bodźców zakłócających,
odpowiednie miejsce w klasie, przerwy na
wyciszenie)
¤ wizualny kanał przekazu informacji
(poprzez plany, zdjęcia, obrazki, piktogramy,
etykiety z napisami, diagramy, wykresy,
tabele,itp.)
27. ¤ kontrolowany sposób mówienia
- zwracanie uwagi, czy polecenie kierowane do grupy zostało odebrane przez
dziecko i jeśli to potrzebne skierowanie go również indywidualnie do niego,
- przekazywanie najistotniejszych informacji – „nie zalewać potokiem słów”,
- robienie przerw między zdaniami, tak by dziecko miało czas na przetworzenie
informacji; po zadaniu pytania, polecenia danie czasu dziecku na
zareagowanie,
- unikanie sarkazmu i aluzji, wyjaśnianie metafor,
- formułowanie poleceń wprost (unikanie pytania dziecko o zgodę, gdy tak
naprawdę musi wykonać zadanie, czy polecenie),
- zadawanie pytań „zamkniętych” i z podanymi możliwościami do wyboru np.:
zamiast: „Co chcesz teraz robić?” to: „Chcesz teraz czytać, czy pisać?”,
- uważanie na głośność mówienia, zwłaszcza przy dzieciach z nadwrażliwością
słuchową;
28. ¤ wspieranie w samodzielnej pracy
- przedstawienie zadania w sposób jak
najbardziej jasny dla dziecka, podzielenie go
na mniejsze etapy,
- czasem zmniejszenie trudności zadania lub
jego skrócenie,
- można również przedstawić dziecku lub zrobić
razem z nim plan wykonania zadania,
- jasno określić, kiedy jest koniec zadania,
29. ¤ wzmacnianie motywacji w procesie uczenia
się i poczucia własnej wartości:
- wykorzystywanie zainteresowań dziecka,
- stwarzanie sytuacji, w których dziecko
miałoby poczucie sukcesu,
- wykorzystanie specjalnych umiejętności
dziecka i zainteresowań do podniesienia jego
statusu w klasie,
- pozwolenie uczniowi na stosowanie własnych
metod do rozwiązywania zadań,
- wspieranie ucznia w nawiązywaniu i
utrzymywaniu relacji z rówieśnikami,
30. Warto przeczytać
• Attwood T.: Zespół Aspergera. Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2006.
• Danielewicz D., Pisula E. (red.): Terapia i edukacja osób z autyzmem. Wybrane Zagadnienia.
Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2003.
• Gałka. U., Pęczkowska E.: Dziecko z autyzmem w szkole i przedszkolu, Centrum Metodyczne
Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Warszawa 2009.
• Grandin T.: Myślenie obrazami oraz inne relacje z życia z autyzmem. Wydawnictwo Fraszka
Edukacyjna we współpracy z Fundacją SYNAPSIS, Warszawa 2006.
• Jackson L.: Świry, dziwadła i Zespół Aspergera, Wydawnictwo Fraszka Edukacyjna we
współpracy z Fundacją SYNAPSIS, Warszawa 2005.
• Moor J: Śmiech, zabawa i nauka z dziećmi o profilu autystycznym, Wydawnictwo Cyklady, Łódź,
Warszawa 2006.
• Nothbom E.: 10 rzeczy, o których chciałoby ci powiedzieć dziecko z autyzmem. Świat Książki,
Warszawa 2009.
• Schopler E., Reichler R. J., Lansing M.: Techniki nauczania dla rodziców i profesjonalistów.
Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym, Gdańsk 1995.
• Waclaw W., Aldenrud U., Ilsted S.: Dzieci z autyzmem i zespołem Aspergera. Praktyczne
doświadczenia z codziennej pracy. „Śląsk” , Katowice 2000.
• Winter M.: Zespół Aspergera. Co nauczyciel wiedzieć powinien. Poradnik nauczyciela,
wychowawcy, pedagoga, Wydawca: Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2006.
31. Warto obejrzeć
Istnieje wiele filmów o tematyce autyzmu, nie tylko w formie teoretycznej,
naukowej. Warto zobaczyć m.in.:
Temple Grandin (2010)
Zaklęte serca (2005)
Adam (2009)
Usłyszeć ciszę (2003)
Śniegowe ciastko (2006)
Rain Man (1988)
Dom z kart (1993)
W kosmosie nie ma uczuć (2010)
Czarny balonik (2008)
32. W procesie tworzenia prezentacji korzystaliśmy z informacji i materiałów
zawartych na poniższych portalach internetowych:
http://www.synapsis.waw.pl/
http://pl.wikipedia.org
http://kwidzyn.naszemiasto.pl/artykul/1246089,blog-autyzm-wprowadza-zmysly-w-blad,id,t.html
http://kobieta.onet.pl/dziecko/starsze-dziecko/sto-przysiadow-syzyfa/qbwtg
http://wiadomosci.wp.pl/kat,1342,title,Swiatowy-Dzien-Wiedzy-na-temat-
Autyzmu,wid,14376468,wiadomosc.html
http://www.letschatautism.com/
http://www.autyzmasd.pl/rozpoznanie.php
http://www.naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,73610,szansa-na-nowy-test-do-wczesnego-
wykrywania-autyzmu.html
http://www.swiadomyrodzic.pl/dla-kogo
http://w3.autismus.de
http://pracownialobus.pl
http://khaliq.50megs.com/Psychology/Theory_Of_Mind
http://filmweb.pl
34. Wiele łódzkich placówek, również nasza
Poradnia, będzie celebrować to święto,
włączając się w globalną akcję „Zaświeć się
na niebiesko“. W tym dniu symbolem
solidarności z osobami z autyzmem będzie
kolor niebieski.
35. 2 kwietnia na niebiesko zaświecą się: Pałac Kultury i
Nauki, most Śląsko-Dąbrowski, gmach Giełdy Papierów
Wartościowych w Warszawie, Zamek w Lublinie, Ratusz w
Kaliszu, Manufaktura w Łodzi, Spodek w Katowicach. W
iluminacji wezmą udział także budynki Lighhouse i Brama
Północna zarządzane przez firmę Knight Frank. Na niebiesko
rozbłyśnie Hyatt Regency Warsaw serwując niebieskie
koktajle. Do akcji przyłączyły się także warszawskie Domy
Towarowe Wars Sawa Junior – „Gorące Serce Miasta” stojące
na Pasażu Wiecha zostanie pomalowane na niebiesko. Do
organizatorów wciąż spływają nowe deklaracje zaangazowania
w przedsiewzięcie. Obchody rozpoczniemy wraz ze startem
notowań giełdowych, punktualnie o godz. 9:00 tradycyjnym
uderzeniem w dzwon na Sali Notowań GPW.
36. 2 kwietnia kolor niebieski da osobom z autyzmem i ich rodzinom nadzieję na
lepsze życie. Każdy może wyrazić swoją solidarność: oświetlić budynek na niebiesko,
dodać niebieski kolor do ubrania, propagować logo akcji w Internecie (np. na
Facebook„u) a także wesprzeć finansowo organizacje działające na rzecz osób z
autyzmem (np. przekazując im 1% podatku lub darowiznę).
Niech w ten jeden dzień w roku będzie nam niebiesko, aby każdy kolejny stał się
łatwiejszy dla osób z autyzmem. Dowiedz się więcej o autyzmie na
www.synapsis.org.pl,
www.facebook.com/fundacja.synapsis
www.youtube.com/FundacjaSYNAPSIS.
37. Dziękujemy za uwagę !
Specjalistyczna Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Doradztwa
Zawodowego i dla Dzieci z Wadami Rozwojowymi
94-050 Łódź, Al. Ks. Kard. Wyszyńskiego 86
tel.c. 42 688-21-62, sek. fax 42 688-20-70
